Vorige dinsdag was ik nog eens op bezoek bij de universiteit die mij tot ingenieur heeft gemaakt om er een forumavond rond Straling van draadloze netwerken bij te wonen. Dat dit een hot topic is, valt niet te verbazen. Maar voor alle duidelijk toch even dit: de lezing ging wel degelijk over niet-ioniserende straling en had dus niets te zien met de straling die vrijkomt bij de ramp in Fukushima, die per definitie ioniserend is en dus veel schadelijker.
In het panel zaten:
- Bart Nauwelaers, moderator (K.U.Leuven, faculteit ingenieurswetenschappen)
- Vladimir Volski (stralingsdeskundige K.U.Leuven, faculteit ingenieurswetenschappen)
- Stefaan Van Gool (Stefaan Van Gool, K.U.Leuven, faculteit geneeskunde)
- Xavier De Keuleneer, Belgacom Mobile
- Hans Reynders, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Een zeer evenwichtige groep experten dus. Dit was echter geen garantie op succes, want de conclusie van de avond was uiterst duidelijk in zijn onduidelijkheid. Hoe we ook ons best doen, het valt amper in te schatten wat de effectieve gevolgen van de huidige GSM straling zijn en tot welke consequenties dit zal leiden over 15 jaar. Want deze discussie is een venijnige.
Neem nu bijvoorbeeld de visie van een typische burgie (er zaten er een paar in de zaal, jawel). Momenteel geldt er een Vlaamse blootstellingsnorm van 3V/m per antenne of een totaal van 20,6V/m. Een docent aan de faculteit toegepaste ingenieurswetenschappen merkte laconiek op dat je bij zonlicht (dat eveneens elektromagnetische straling is) al gauw spreekt van een straling van 100V/m. "En je zal moeilijk kunnen argumenteren dat er mensen sterven aan de gevolgen van daglicht, hé", voegde hij er ter vermaak van de zaal nog aan toe.
Dit was een open doel voor de medicus in het panel. Inderdaad, er zijn wel degelijk medische toestanden waarbij de patiënt overgevoelig wordt aan licht en letterlijk brandwonden krijgt van simpel daglicht. Als onze huid noodzakelijkerwijs beschermingsmechanismes heeft tegen gewoon daglicht, dan is het toch niet zo gek om even stil te staan bij de mogelijke gevolgen van andere straling?
Puur mathematisch lijkt er met GSM straling weinig aan de hand, maar de medische wereld is niet noodzakelijk de wereld van de ingenieur. Het is niet altijd zwart op wit te bewijzen wat de causaliteit is tussen bepaalde medische fenomenen. Neem nu bijvoorbeeld roken. Het is nog steeds niet onomstotelijk bewezen dat roken ongezond is. Waarom niet? Wel, het is ethisch onmogelijk om willekeurig proefpersonen te selecteren die je kan verplichten om 30 sigaretten per dag te roken, een werkwijze die nochtans cruciaal is voor een correct wetenschappelijk onderzoek. Daarom werkt men in de medische wereld onder andere met onderzoeken die mogelijke verbanden naar boven brengen, zonder dat die noodzakelijkerwijs causaal zijn.
Dit laatste soort onderzoek valt niet uit te leggen aan een volbloed ingenieur. Die vindt dit zuivere nonsens en, au fond, heeft hij nog gelijk ook.
Maar... wat als dit soort onderzoeken verbanden leggen tussen GSM-gebruik en leukemie?
"Dan zal dat onderzoek wel fout zijn, natuurlijk!"
Misschien wel, ja. Maar, misschien ook niet! Simpelweg omdat men het niet KAN bewijzen, geeft dit nog altijd geen zekerheid dat het niet ZOU kunnen zijn.
Kortom: er is nog geen duidelijkheid en erg veel nood aan (onafhankelijk) onderzoek ten gronde!
Maar wat te doen in de tussentijd? Stel dat er toch iets aan de hand is, dan zullen we de gevolgen pas op lange termijn vaststellen. En wat als je dan moet bekennen dat sinds de introductie van de GSM de dosis straling bij de gebruiker jaarlijks toeneemt? We zitten nu al te denken aan 4G netwerken. We willen zelfs op de WC in de trein onze Facebook-pagina kunnen updaten. Neen, we hebben nog steeds geen plateau bereikt qua gebruik, want het zal de komende jaren enkel nog stijgen.
En daar zit nu net het addertje. Onze maatschappelijke normen qua straling worden bepaald volgens de regel van "zo weinig mogelijk straling om aan onze noden te voldoen". Het zijn nu net die noden die elk jaar toenemen. Tot in het absurde!
Overal internet! Waarom? Altijd internet! Ah ja?
Alle discussies ten spijt, in essentie gaat het hier om een ethische vraag. Om het met de woorden van Stefaan van Gool te zeggen: “het zaadcel dat uiteindelijk bij de mama moet gaan”… ah sorry, dat was op een ander moment… hij zei dus: “in dit ganse verhaal van communicatie en technologie heeft nog niemand stilgestaan bij de vraag of dit alles nog wel ethisch verantwoord is.”
Het wordt eens tijd, hé!
[youtube http://www.youtube.com/watch?v=GIYucEiCZBA&w=470&h=390]
Comments